Wat is een “due diligence”?
De Engelse term "due diligence" betekent letterlijk gepaste zorgvuldigheid.
In fusies en overnames heeft deze term een specifieke betekenis en wordt dan in het Nederlands weleens vertaald als boekenonderzoek, bijvoorbeeld om de juistheid van de boekhouding te laten nakijken door een gespecialiseerde externe partij. Dit is echter een (te) enge definitie
Een due diligence-onderzoek richt zich op het vaststellen van de juistheid van al de aan de koper gepresenteerde informatie en biedt inzage in (bestaande en latente) risico’s van de over te nemen onderneming.
Normaliter richt een due diligence-onderzoek zich op financiële, fiscale, juridische en commerciële aspecten.
Een populaire uitdrukking is dat een due diligence staat voor het voorkomen van aantreffen van "lijken uit de kast" nadat een bedrijf is overgenomen.
Het belang van het due-diligence onderzoek
Het uitvoeren van een grondig due diligence-onderzoek is eigenlijk onmisbaar indien een belangrijke investeringsbeslissing wordt genomen. Niet alleen is de koper verplicht onderzoek te doen voordat deze koopt, ook zal zijn bankier en eventuele externe investeerders hieromtrent eisen stellen.
De resultaten van een due diligence-onderzoek kunnen leiden tot aanpassing van de transactievoorwaarden. Zo kan een due diligence-onderzoek invloed hebben op de overeengekomen overnameprijs, bijvoorbeeld indien blijkt dat de werkelijke cijfers afwijken en/of bijzondere risico’s aan het licht zijn gekomen die niet gekend waren op het moment van het uitbrengen van een bod.
Voorbeelden van zaken die bij een due diligence rapport aan het licht kunnen komen :
• Verschillen in de voorraden
• Handelsvorderingen die (deels) oninbaar blijken wegens faling, staking van betaling, betwisting; afwijkingen in saldi bevestigingen met tegenpartijen
• Betwistingen of hangende rechtszaken met klanten, leveranciers,(ex)personeelsleden of overheden (fiscus !)
• Geldigheidsdata van diverse verplichte uitbatingsvergunningen
• (Te) sterke concentratie van de handelsrelaties op een beperkt aantal klanten
• (Te) sterke kennisconcentratie bij een beperkt aantal sleutelmedewerkers
• (Te) sterke afhankelijkheid van een beperkt aantal leveranciers of schaarse grondstoffen
Ook komt het voor dat er risico’s worden gesignaleerd die niet direct invloed hebben op de prijs maar wel kunnen leiden tot grote kosten in de toekomst. Dit betreft dan met name zogenaamde latente verplichtingen, zoals mogelijke claims met betrekking tot reeds afgeleverde goederen (productaansprakelijkheid).
Wie kan het due diligence onderzoek uitvoeren ?
De uitvoering van de due diligence wordt vaak toevertrouwd aan een externe gespecialiseerde partij, onafhankleijk van de koper en de verkoper
Wie geeft de opdracht voor uitvoering van de due diligence en wie draagt de kosten?
De due diligence wordt meestal uitgevoerd in opdracht en voor rekening van de koper maar met het akkoord van de verkoper die toegang zal verlenen tot alle gevraagde gegevens.
Doel van het due diligence onderzoek
Voor de koper heeft een due diligence onderzoek allereerst tot doel om meer te weten te komen over de te kopen onderneming. De koper zal proberen vast te stellen of de onderneming de koopprijs waard is en en trachten in te schatten welke risico’s aan de voorgenomen overname van de onderneming zijn verbonden.
Hoe uitgebreid een due diligence onderzoek dient te zijn zal vaak afhangen van het soort onderneming dat wordt gekocht en van het financiële belang van de transactie.
Wanneer wordt het due diligence onderzoek uitgevoerd ?
Het due diligence onderzoek komt meestal eerder op het einde van het overnameproces, waarbij er voldoende vertrouwen is ontstaan tussen de partijen om bedrijfsgevoelige informatie mede te delen. Vaak wordt het due diligence onderzoek uitgevoerd na het bod of intentieverklaring.
Resultaat van het due diligence onderzoek
De uitkomsten van het due diligence onderzoek worden doorgaans vastgelegd in een due diligence rapport. Op grond van dit rapport kan beoordeeld worden welke (extra) waarborgen en garanties er in een koopovereenkomst dienen te worden opgenomen om de in het due diligence onderzoek vastgestelde risico’s af te dekken. Daarnaast kan een koper op grond van het due diligence onderzoek tot de conclusie komen dat een aanpassing van de koopprijs gerechtvaardigd is of soms zelfs dat er helemaal moet worden afgezien van de koop van de onderneming.
Positie van de verkoper
Wees proactief en laat vooraf een “Vendor due diligence” uitvoeren
In plaats van passief te wachten tot na het bod en intentieverklaring kan de verkoper vooraf een due diligence rapport laten uitvoeren door een extern gespecialiseerd kantoor.
Een zogenaamde “vendor due diligence” rapport is een zorgvuldigheidsonderzoek dat voorafgaandelijk op verzoek van de verkoper wordt uitgevoerd. Dit rapport kan dan later ter beschikking gesteld worden van potentiële kopers. Het vendor due diligence rapport dient te voldoen aan de informatiebehoeften van diverse types kandidaat kopers.(investeerders, strategische kopers, eventuele MBO of MBI kandidaten)
Bij een klassiek verkoopproces worden veelal meerdere potentiële kopers uitgenodigd die allen hun eigen boekenonderzoek zullen laten verrichten. Een vendor due diligence onderzoek kan een aanzienlijke besparing in tijd en kosten opleveren. Hoewel vendor due diligence een eigen onderzoek door kopers niet overbodig maakt, wordt de hoeveelheid werkzaamheden wel aanzienlijk gereduceerd. Daarnaast geeft het meer controle over het proces en versterkt het de kwaliteit van de aan de kopers te verstrekken informatie.
Met een vendor due diligence hoeft uw onderneming slechts eenmaal grondig onderzocht te worden.
Bovendien neemt u als verkoper als eerste kennis van due diligence bevindingen. Hiermee kunnen op voorhand negatieve aspecten worden gerepareerd of op een juiste manier worden gekaderd in het verkoopproces. Daarmee voorkomt u dat u door aspirant kopers tijdens het proces wordt verrast en deze (te) negatief reageren met een (te) forse neerwaardse prijsaanpassing of, en dat is nog veel erger, een definitieve vertrouwensbreuk.
Hebt u meer vragen over dit onderwerp ?
Contacteer
Guido Seghers
Manager NV Overnamemarkt
Willebroekkaai 37, 1000 Brussel
Tel : 02 212 25 82
GSM: 0495 59 81 19
E-mail: guido.seghers@overnamemarkt.be
