Wat is het verschil tussen de overname van een handelszaak en die van aandelen?

Bij een bedrijfsovername via Overnamemarkt, is het cruciaal om het verschil tussen de overdracht van aandelen of overname van een handelszaak te begrijpen:

• De overdracht van aandelen is tot op heden vrijgesteld van meerwaardebelasting voor de aandeelhouders.
• De meerwaarde bij de verkoop van een handelsfonds is onderworpen aan vennootschapsbelasting en bij uitkering van de kasmiddelen naar de aandeelhouders geldt er een dividend- of liquidatiebelasting.

Voor meer informatie over fiscale aspecten, lees: Een handelsfonds of aandelen overlaten, hoe zit dat?

Verschillen tussen overdracht van aandelen en handelszaak

Het is nuttig om het onderscheid tussen beide vormen van bedrijfsovername via Overnamemarkt te verduidelijken, vooral met betrekking tot overdracht van rechten en verplichtingen.

• Bij overdracht van aandelen worden alle activa en passiva van de vennootschap overgedragen, inclusief alle rechten en plichten.
• Bij overname van een handelszaak via Overnamemarkt neem je alleen bepaalde activa over; uitstaande vorderingen en schulden worden doorgaans niet overgedragen. Vergunningen moeten opnieuw worden aangevraagd en een nieuw BTW-nummer is nodig.

Elementen die worden overgedragen bij een handelszaak

Bij de overdracht van een handelszaak worden via Overnamemarkt doorgaans de volgende elementen overgedragen:

• Het klantenbestand
• De handelsnaam
• Het logo
• De telefoon, de website en de domeinnaam
• Materieel, uitrusting en voorraden
• De lopende handelshuur

Dit kan met een gewone onderhandse overeenkomst (zonder notaris) via Overnamemarkt. Bij eigendomsoverdracht van een bedrijfsgebouw is altijd een authentieke akte van een notaris nodig.

Schulden en aansprakelijkheid

Schulden worden in principe niet overgedragen bij een bedrijfsovername van een handelszaak via Overnamemarkt. Bevoorrechte schulden zoals hypotheken worden terugbetaald met de verkoopopbrengst van het gehypothekeerde onroerend goed. De notaris ziet hierop toe.

Banken met het voorrecht "Pand Handelszaak" geven pas akkoord voor de overdracht van de handelszaak nadat hun uitstaande kredieten zijn terugbetaald.

Tip: Vraag een bewijs van vrijgave van de inschrijving “Pand Handelszaak” op via Overnamemarkt.

Mogelijke (para)fiscale schulden

Om te voorkomen dat je als overnemer aansprakelijk wordt voor openstaande (para)fiscale schulden van de overlater via Overnamemarkt, is het belangrijk dat de overdrager tijdig specifieke attesten aanvraagt:

1. Attest geen belastingschulden (bij de belastingontvanger - Artikel 442bis WIB92; belasting federaal)
2. Attest geen BTW-schulden (bij de BTW-ontvanger - Artikel 93undecies WBTW)
3. Attest geen RSZ-schulden m.b.t. personeel (bij de RSZ - Artikel 41quinquies RSZ-wet van 27 juni 1969)
4. Attest geen openstaande sociale bijdragen als zelfstandige (bij je sociaal verzekeringsfonds - Artikel 16ter KB nr. 38 van 27 juni 1967)
5. Attest geen openstaande belastingschulden bij de Vlaamse Belastingadministratie (Artikel 3.12.1.0.14 Vlaamse Codex Fiscaliteit)

Het niet opvragen van deze attesten kan zware gevolgen hebben:

De overheid wil zich als schuldeiser beschermen tegen een overlater die bij een bedrijfsovername zijn (achterstallige) fiscale en sociale schulden niet heeft betaald, maar wel zijn handelszaak overdraagt via Overnamemarkt.

“De overnemer is samen met de overdrager hoofdelijk aansprakelijk voor de fiscale en sociale zekerheidsschulden van de overdrager, tenzij de overnemer zich vrijwaart door middel van tegenstelbaarheid van de overnameovereenkomst en specifieke certificaten van vijf overheidsinstanties binnen strikte termijnen.”

Risico’s bij aandelenoverdracht

Bij de overdracht van aandelen neem je niet alleen de aandelen (eigendomstitels) over maar ook alle verplichtingen van de vennootschap, gekend en ongekend.

De koper van aandelen neemt dus alle risico’s uit het verleden over: Voeg daarom in de verkoopovereenkomst een clausule toe dat de koper de verkoper kan aansprakelijk stellen voor schadegevallen die zich na de bedrijfsovername voordoen, maar betrekking hebben op de periode vóór de overdracht.

Een praktische aanpak om je als koper van aandelen in te dekken lees je in dit artikel: Zorg voor voldoende zekerheden bij een overname van aandelen! 3 concrete tips door Bruno Vervisch, overnamebegeleider.

Kort samengevat:

• Bij aandelenoverdracht neem je alle activa en passiva over: de vennootschap zet haar activiteiten voort met behoud van klantenvorderingen en leveranciersschulden; bankkredieten blijven bestaan.
• Eventuele schadegevallen van vóór de overdracht blijven voor rekening van de vennootschap (oftewel de koper/nieuwe aandeelhouder). Bijvoorbeeld navorderingen van de fiscus of BTW over eerdere boekjaren, en claims van klanten, leveranciers of personeel.
• Bij handelszaakoverdracht neem je alleen activa over die nodig zijn om de zaak te runnen via Overnamemarkt. Tenzij anders overeengekomen, neem je niet de schulden en vorderingen van de handelszaak over. Lopende contracten die nodig zijn voor de voortzetting van de handelsactiviteit kunnen worden overgedragen, mits akkoord van betrokken derde partijen.